သံခဲ: ရခိုင္ရိုးရာ ငစည္ရွာ ျပဇာတ္အေၾကာင္း

ရခိုင္ရိုးရာ ငစည္ရွာရာဇ၀င္ျပဇာတ္ၾကီးသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ထင္ရွားေသာျပဇာတ္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ ယဥ္ ေက်းမွဳကို အေရးပါ အရာေရာက္ေအာင္ ေထာက္ပ့ံေပးေသာ ျပဇာတ္တစ္ေစာင္လည္း ျဖစ္သည္။ ယခုလက္ရွိအခ်ိန္အခါတြင္ ငစည္တတ္မ်ားလည္း ရွားပါး ေပ်ာက္ကြယ္ေနခ်ိန္ျဖစ္၍ မူရင္းဇာတ္အတိုင္း အႏွစ္သာရျပည့္၀ေသာ ျပဇာတ္အျဖစ္ ကျပႏိုင္သူ ရွားပါးေနျပီျဖစ္သည္။ နဂိုမူလမွာလည္း ပ်က္စျပဳ ေနျပီျဖစ္သည္။ နဂိုမူရင္းဇာတ္ခ်င္းသည္လည္း ေနာက္မၾကာမီတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြား ႏိုင္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယဥ္ေက်းမွဳတစ္ရပ္ မကြယ္ေပ်ာက္ရေအာင္ ျပန္လည္ တင္ျပရျခင္း ျဖစ္သည္။

ငစည္ရာဇ၀င္ ျပဇာတ္ကို စီစဥ္တင္ျပသူမွာ မင္းဟရီလက္ထက္ အမွဳထမ္းေသာ အမတ္ၾကီး ဦးဒိုးေ၀ ျဖစ္သည္။ အျခားတစ္ဦး ဦးဒိုးေ၀ဆိုလွ်င္ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ သာမက ျမန္မာျပည္တလႊားကပင္ ရာဇ၀င္ဆရာအျဖစ္ သိၾကပါသည္။ သကၠရာဇ္ ၁၁၂၆ ခုႏွစ္တြင္ နန္းတက္ေသာ အဘယမဟာရာဇာ လက္ထက္တြင္ အမတ္ၾကီးအျဖစ္အမွဳထမ္းစဥ္ ေလးဆယ့္ ရွစ္အဂၤါ ရွိေသာ ရာဇ၀င္က်မ္းတစ္ေစာင္ကို ျပဳစုခ့ဲသည္။ဤေနရာ၌ ေပရြက္(၁၂) ရြက္ကို တစ္အဂၤါ ဟု ေခၚသည္။ဤရာဇ၀င္ၾကီး၌ (၄၈)အဂၤါဆိုလွ်င္ ေပရြက္ေပါင္း(၅၇၆)ရြက္ ရွိသည္။ ၄င္း ရာဇ၀င္ကုိ ဒုိးေ၀ရာဇ၀င္ ဟုေခၚသည္။ ရာဇ၀င္ဆရာ အျဖစ္ လည္းေကာင္း ၊ပညာရွိ အမတ္ အျဖစ္လည္းေကာင္း သိၾကေသာ ဦးဒိုးေ၀မွာ ေျမာက္ဦးေခတ္ေနာက္ပိုင္းမွ ထင္ရွား လာသူ ျဖစ္သည္။စစ္စစ္ ဤဦးဒိုးေ၀မွာ ျပဇာတ္ေရးသူမဟုတ္ ရာဇ၀င္ဆရာ တစ္ေယာက္ သာျဖစ္သည္။

ျပဇာတ္ေရးဆရာ ဦးဒိုးေ၀သည္(၉၈၄)ခုႏွစ္တြင္ သီရိသုဓမၼာရာဇာဘြဲ႔အမည္ႏွင့္ နန္းတက္ေသာ မင္းဟရီ လက္ထက္၌ ရမ္းျဗဲျမိဳ႔စားအမတ္ၾကီးျဖစ္သည္။ ေရႊနန္းေတာ္၌ အေရးပါ အရာေရာက္ေသာ အမတ္ၾကီးျဖစ္ျပီး မိဖုရားေခါင္ၾကီးနတ္သွ်င္မယ္ ၏အတြင္း၀န္အမတ္ၾကီးလည္း ျဖစ္သည္။ ဘုရင္သီရိ သုဓ မၼရာဇာလက္ထက္တြင္ထင္ရွားခ့ဲေသာ ေလးျမိဳ႔စား ငလက္ရံုး၊ ေလာင္းၾကက္စား ငကုသလတို႔ႏွင့္အတူ အမွဳထမ္းခ့ဲေသာ ဟူးရားသူၾကီး မင္းေက်ာ္၏ သားျဖစ္သည္။

ဘုရင္ သီရိသုဓမၼရာဇာ ကို မိဖုရား နတ္သွ်င္မယ္ ကေလာင္းၾကက္စား အမတ္ ငကုသလ ႏွင့္ ပူေပါင္း၍ ပေယာဂနည္းျဖင့္ လုပ္ၾကံေသာအခါ အမတ္ၾကီး ဦးဒိုးေ၀သည္ ဘုရင့္အမတ္ ငလက္ရံုးႏွင့္အတူ ရွင္ဘုရင္ဘက္မွ ေနခ့ဲသည္။ မိဖုရား၏ နန္းတြင္းအေရးေတာ္ပံု ေအာင္ျမင္ကာနီးတြင္ အမတ္ငလက္ရံုးသည္ အသက္လြတ္ရာ လြတ္ေၾကာင္း ကန္သာေရၾကည္ သို႔ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေလသည္။ အမတ္ၾကီး ဦးဒိုးေ၀ လည္း မာန္ေအာင္ကၽြန္းသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္း ေရွာင္ေလသည္။ ေျမာက္ဦးမွ ေရျခားေျမျခား မာန္ေအာင္ ကၽြန္းသည္ ဦးဒိုးေ၀အတြက္ အသက္ေဘးမွ လံုျခံဳေသာ ေနရာျဖစ္သည္။ ဤသုိ႔ မိဖုရားၾကီး နတ္သွ်င္မယ္၏ သစၥာမရွိမွဳ၊ နန္းတြင္းလုပ္ၾကံမွဳကို အမ်ားျပည္သူမ်ား သိရွိေစရန္ အတြက္ အမတ္ၾကီးဦးဒိုးေ၀သည္ ငစည္ ရာဇ၀င္ သို႔မဟုတ္ ငစည္ျပဇာတ္ကို ေရးသားခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။

ျပဇာတ္၏ ဇာတ္အိမ္ဖြဲ႔ပံုမွာ အေတာ္ပင္ က်ယ္၀န္းျပီး အႏွစ္သာရႏွင့္ျပည့္၀သည္။ ပထမတြင္ အကသမား၏ ပဏါမနိဒါန္း၊ ဒုတိယတြင္ ေက်ာက္ရိုးသိုက္စကား၊ တတိယတြင္ ဇာတ္ စကားႏွင့္ ဇာတ္ခ်င္း မ်ား၊စတုတၳတြင္ အကသမား၏ နိဂံုးခ်ဳပ္စကားတို႔ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ရိုး သိုက္မွာ (စစ္တေကာင္းစား အမတ္ ၾကီး ပညာေက်ာ္၏သား စစ္တေကာင္းျမိဳ႔စား ပညာ ၀ံသ ဘြဲ႔ခံ က်ီးညိဳမွ ေမြးေသာ) ေလးျမိဳ႔စားအမတ္ ငလက္ရံုးေရးသားစီရင္ခ့ဲေသာ သိုက္စကား မ်ား ျဖစ္ သည္။

ငစည္ရာဇ၀င္တြင္ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ပစၥည္းမ်ားမွာ-

(၁) လက္ေထာင္းဆံုၾကီးတစ္လံုး၊

(၂) ေလွာ္တက္တစ္ေခ်ာင္း၊

(၃) ငါးသ့ဲေသာ ယက္သ့ဲတစ္ခု၊

(၄) ငါးထည့္ေသာ ပလိုင္းတစ္ခု၊

(၅) ေတာင္းတစ္လံုး တို႔ျဖစ္သည္။

ဤပစၥည္းငါးမ်ဳိးတို႔မွာ ျပဇာတ္၌ မပါမျဖစ္ေသာ အခမ္းအနားပစၥည္းတို႔ပင္ျဖစ္သည္။ ျပဇာတ္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ တစ္ဦးတည္းက ကျပရသျဖင့္ ျမန္မာကြက္စိပ္အေဟာႏွင့္ ဆင္တူရိုးမွား ျဖစ္ေသာ္လည္း ေသေသခ်ာခ်ာေလ့လာလွ်င္ ကြက္စိပ္ေဟာသက့ဲသို႔မဟုတ္ဘဲ တမူထူးျခား သည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။ ဤသည္ပင္လွ်င္ ျပဇာတ္၏ထူးျခားခ်က္ျဖစ္သည္။

ငစည္ရွာ ရာဇ၀င္ၾကီးတြင္ အဓိက ဇာတ္၀င္ခန္း(၂၁)ခန္း ပါ၀င္သည္။ ပထမဆံုး အကသမား၏ အာသီသ နိဒါန္းကိုေျပာဆိုျပီး ေက်ာက္ရိုးသိုက္ကို ရြတ္ဖတ္ျပီးမွ ဇာတ္ ၀င္ခန္း(၂၁)ခန္းတို႔မွာ အစဥ္အတိုင္း ကျပရသည္။ ဇာတ္၀င္ခန္း (၂၁) တို႔မွာ-

(၁) သီရိသုဓမၼာရာဇာ (မင္းဟရီ) မိဖုရားေရြးေကာက္ရန္ အမတ္တို႔ႏွင့္တိုင္ပင္ခန္း။

(၂) တင္း၀စားအမတ္မွ သမီး၀ါလွျဖဴ(နတ္သွ်င္မယ္)ကိုဆက္သခန္း။

(၃) ငကုသလ ငေခြးေခ် ေလာင္းၾကက္ျမိဳ႔ကို စားရခန္း။

(၄) ေလာက္းၾကက္စားအမတ္ ငကုသလ ငေခြးေခ် ေျမာက္ဦးျမိဳ႕သို႔ လူပ်ဳိလွည့္သြားခန္း။

(၅) မိဖုရား၀ါစုိးျဖဴ(နတ္သွ်င္မယ္)ႏွင့္ေလာင္းၾကက္စားအမတ္တို႔ သင့္ျမတ္ခန္း။

(၆) ငစည္ရတတ္သူကို ရွာေဖြခန္း။

(၇) ပါရဲဘ ငစည္ရွာရန္ လက္ခံျခင္း။

(၈) ခရီးထြက္လာရာ ဟင္းခေရာ္ရြာတြင္ ညအိပ္ခန္း။

(၉) ရခိုင္(၄၄)ကၽြန္းတြင္ ငစည္ရွာခန္း။

(၁၀) ေဗဒင္ေမးခန္း။

(၁၁) ပါရဲဘႏွင့္ ဘူးေ၀မိ အျပန္အလွန္မွာခန္း။

(၁၂) အေနာက္ျပည္သို႔ ငစည္ရွာထြက္ခန္း။

(၁၃) နတ္ေမးခန္း။

(၁၄) “ ေအာင္ေက်ာ္ျဖဴ” တစ္ခန္းရပ္ ၾကားညွပ္ျပဇာတ္။

(၁၅) မာန္ေအာင္ကၽြန္းသို႔ ကူးခန္း။

(၁၆) သစ္ပံုေခ်ာင္းသို႔ ေရာက္ခန္း။

(၁၇) မာန္ေအာင္သူမတို႔ ငါးသ့ဲခန္း။

(၁၈) ဘုရင္နတ္ရြာစံခန္း။

(၁၉) သားေတာ္ အဆိပ္သင့္၍ ေသခန္း။

(၂၀) ငကုသလ နန္းတက္၍ မိဖုရား ၀ါစိုးျဖဴ (နတ္သွ်င္မယ္)ကိုႏွင္ထုတ္ခန္း။

(၂၁) ငကုသလ နတ္ရြာစံခန္း ႏွင့္ အကသမား၏ အာသီသ နိဂံုးခ်ဳပ္စကား တို႔ပင္ျဖစ္သည္။

ဤေနရာ၌ ငစည္ရွာျပဇာတ္ကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပရလွ်င္ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ယရမည္ျဖစ္၍ အမ်ားျပည္သူမ်ား သံေ၀ဂပြားမ်ားႏိုင္ရန္အတြက္ ျပဇာတ္၏ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကိုသာ တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

ျပဇာတ္၏အစတြင္ သီရိသုဓမၼရာဇာ(မင္းဟရီ) မင္းၾကီး ထီးနန္းစိုးစံသည္။ ဘုရင္တြင္ မိဖုရား မရွိေသး၍ ထိုက္တန္သူကို မိဖုရားေခါင္ၾကီး ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ရန္ ပညာရွိအမတ္တို႔ႏွင့္ တိုင္ပင္ ေတာ္မူသည္။ အမတ္မ်ားက တင္း၀စားအမတ္ၾကီး၏သမီး “၀ါလွျဖဴ” သည္ မိဖုရားအရာႏွင့္ ထိုက္တန္ ေအာင္ ေခ်ာေမာလွပေၾကာင့္ ေလွ်ာက္ထားၾကသည္။ ဘုရင္ကလည္း သေဘာက်သျဖင့္ ၀ါလွျဖဴကို “ ၀ါစိုးျဖဴ(နတ္သွ်င္မယ္) အမည္ ႏွင့္ မိဖုရား အရာအပ္ႏွင္းသည္။

ေလာင္းၾကက္စား ငကုသလအမတ္ၾကီးသည္ မိဖုရားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ရန္ သီရိသုဓမၼရာဇာ၏ မိဖုရား ၀ါစိုးျဖဴ(နတ္ရွင္မယ္) ကိုျမင္ေယာင္မိသည္။ ေလာင္းၾကက္ျမိဳ႔ကို အမတ္တို႔အားအပ္ျပီး ေျမာက္ဦးျမိဳ႕သို႔ လူပ်ဳိလွည့္ရန္ ထြက္ခ့ဲသည္။

ေျမာက္ဦးတြင္ မိဖုရားႏွင့္သင့္ျမတ္ျပီး ဘုရင္သီရိသုဓမၼရာဇာကို အင္းအိုင္၊ယၾတာနည္းျဖင့္ လုပ္ၾကံရန္ အမတ္အခ်ဳိ႕ႏွင့္ တိုင္ပင္ၾကသည္။ အဂၤါသား သီရိသုဓမၼရာဇာအား ဗုဒၶဟူးသား ငကုသလ ငေခြးေခ်က နံႏွိမ္ရန္ အဂၤါနံ”ငစည္” ကို နန္းေတာ္သို႔တင္ရန္အၾကံ ေပးသည္။ ငစည္ကုိ နံႏွိမ္ျခင္းျဖင့္ ဘုရင္ သီရိ သုဓမၼရာဇာကို ေသေစရန္ ျဖစ္သည္။ မိဖုရား၀ါစိုးျဖဴ(နတ္သွ်င္မယ္) သည္ ဘုရင္ကို မလို ေလာင္းၾကက္ စားကိုသာလို၍ ငစည္ရႏိုင္သူကို ရွာေဖြခိုင္းသည္။

ထိုအခါ ဘူးပင္ရြာမွ “ ပါရဲဘ” ဆိုသူ ဆင္းရဲသားသည္ ငစည္ရွာရန္ လက္ခံျပီး ေယာက္ဖကို အေဖာ္ေခၚကာ ငစည္ေတြ႔ႏိုင္မည္ထင္ေသာ ေနရာမ်ားကို ေလွငယ္တစ္စင္းျဖင့္ ခရီးထြက္လာရာ ဟင္းခ ေရာ္ရြာသို႔ ေရာက္သည္။ ထုိမွ ရခိုင္(၄၄) ကၽြန္းသို႔ လွည့္လည္ရွာေဖြသည္။ ေျမာက္ဦးတြင္ ငစည္မရႏိုင္၍ ေဗဒင္ဆရာထံသြားေမးရာ အေနာက္ျပည္တြင္ ရႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာသည္။ အေနာက္ျပည္ သို႔ ခရီးမသြားမီ ပါရဲဘသည္ ဇနီးသည္” ဘူေ၀မိ” ထံသြား၍ အျပန္အလွန္ မွာၾကားၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ အေနာက္ျပည္သို႔ ခရီးမသြားမီ ပါရဲဘ သည္ ပင္လယ္ကိုျဖတ္၍ မာန္ေအာင္ကၽြန္းသို႔ ကူးခ့ဲၾကသည္။

မာန္ေအာင္ကၽြန္းတြင္လည္း ငစည္ရွာမရ၍ ေနာက္ဆံုးလက္ေလ်ာ့ျပန္ခ့ဲၾကသည္။ မိဖုရား၏ အလိုက်ရွာခိုင္းေသာ ငစည္ျဖစ္၍ မရဆိုသည္ကို မၾကားလိုဟု ဘုရင္က အမိန္႔ခ်မွတ္ရာ အမတ္ငမွန္ ကန္သည္ ေရႊစင္(၁)ပိႆာကို ငစည္ငါးရုပ္ထုလုပ္၍ ဆက္သရာ နံႏွိမ္ထားသျဖင့္ သကၠရာဇ္ (၁၀၀၀)ျပည့္ နယုန္လဆုတ္(၂) ရက္တနလၤာေန႔တြင္ ဘုရင္ သီရိသုဓမၼရာဇာ ကံကုန္ရွာသည္။ သီရိသုဓမၼရာဇာ နန္းသက္(၁၆) ႏွစ္ရွိခ့ဲသည္။ သားေတာင္စေနမင္း နန္းတက္ျပန္သည္။ နန္းတက္၍ တစ္ပတ္အၾကာတြင္ ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါ စြဲကပ္ေလသည္။ နတ္ရွင္မယ္သည္ ငကုသလအမတန္ႏွင့္ တိုင္ပင္ျပီး နန္းေတာ္၏ အေရွ႔ေျမာက္ေထာင့္ “ ၀င္းစား မ” အရပ္သို႔ ယာယီေရႊ႕ေျပာင္းစံေစ၏။ ဤသို႔စံေနစဥ္ မယ္ေတာ္နတ္ ရွင္မယ္သည္ ေဆးထဲ၌ အဆိပ္ခတ္၍ သားေတာ္ကိုသတ္လိုက္သည္။ မင္းစေနသည္ နန္းသက္ရက္(၂၀) ရွိခ့ဲသည္။

ထိုအခါမွ ေလာင္းၾကက္စား ငကုသလ ငေခြးေခ်သည္ သကၠရာဇ္ (၁၀၀၀) ခုႏွစ္တြင္ “ နရပတိ” ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ ေျမာက္ဦး နန္းကို သိမ္းပိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ သားကိုမၾကင္ လင္ကိုမတြယ္တာေသာ မိန္းမယုတ္ နတ္သွ်င္မယ္ကို နန္းေတာ္မွ ႏွင္ထုတ္ကာ ေတာဇနပုဒ္တြင္ ေသရသည္။ နန္းတက္၍ (၇) ႏွစ္အၾကာတြင္ ငကုသလ ငေခြးေခ်လည္း နတ္ရြာစံေလသည္။ ဤနန္းတြင္း အရွဳပ္အေထြးေၾကာင့္ပင္ ရခိုင္ရာဇ၀င္ သည္တစ္မ်ဳိးတစ္ဖံု ေျပာင္းသြားရသည္ ဟု ထင္သည္။ ဤသည္ပင္ လွ်င္ ငစည္ရာဇ၀င္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။

ဤေဆာင္းပါးကို တင္ျပရေသာေၾကာင့္ ရခုိင္သူရခိုင္သားမ်ားအတြက္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနေသာ ရတနာတစ္ပါးကို ျပန္ရသက့ဲသို႔ ထင္မွတ္ပါက ေဆာင္းပါးေရးရ က်ဳိးနပ္ပါမည္။ ရခိုင္သူ ရခိုင္သားမ်ား၊ သမိုင္းဗဟုသုတ၊ ဥ္ေက်းမွဳ ဗဟုသုတ၊လူမ်ဳိးေရးဗဟုသုတ မ်ားကို ရွာေဖြတိုးတက္၍ အမ်ဳိးဂုဏ္ ဇာတိ ဂုဏ္ကို ျမွင့္တင္ႏိုင္ၾကပါေစ။

ရမၼာ၀တီ-ဇီ၀ဇိုး

က်မ္းကိုးစာရင္းမ်ား

(၁) ေမာင္တင္ေမာင္ေဌး – ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳသုေတသနစာတမ္း။

(၂) နတ္ေမာက္ဘုန္းေက်ာ္ – နတ္ရွင္မယ္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လထုတ္ ရခိုင္

အာဇာနည္ အထူးထုတ္၊ ျမ၀တီမဂၢဇင္း။

(၃) ဦးမင္းႏိုင္ – ျပည္ေထာင္စု အကပေဒသာ။

(၄) ရမ္းျဗဲေတာင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ – ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္က်မ္းစာအုပ္။

(၅) ရမ္းျဗဲေတာင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ – ရဇကၠမသေခၤပက်မ္း။