ရခုိင္လူမ်ိဳးတုိ႔၏ စာေပ အစ

ဂဂၤါၿမစ္၀ွမ္း၌ ေပၚေပါက္ခဲ႔ေသာ အကၡရာကုိ အကၡရာ သမုိင္းသုေတသီတုိ႔က ၿဗဟၼီ  (Brahmi) အကၡရာဟူ၍ ေခၚဆုိၾကၿပီးလွ်င္ ေပၚေပါက္ခဲ႔ေသာ ေခတ္ကာလကုိ ခရစ္မေပၚမီ ဘီစီ (၈)ရာစု ႏွင္႔ (၆)ရာစု အတြင္းဟူ၍ ခန္းမွန္းၾကပါသည္။ ၿဗဟၼီအကၡရာသည္ တစ္စတစ္စ ၾသဇာလြမ္းမုိးလာလွ်က္ က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ အသုံးမ်ားလာေသာ အကၡရာၿဖစ္လာသည္။ သီရိဓမၼာေသာကမင္းၾကီးလက္ထက္ (ဘီစီ ၂၇၂ -ဘီစီ  ၂၃၂ )တြင္ အိႏၵိယၿပည္ တစ္ၿပည္လုံးနီးပါး ၾသဇာအာဏာသက္ေရာက္ခဲ႔ၿခင္းေၾကာင္႔  ၿဗဟၼီ အကၡရာၿဖင္႔ ေရးထုိးထားေသာ အေရးအသားမ်ားက အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းႏွင္႔ သီရိလကၤာ ကၽြန္းမ်ား၌ပင္ေတြ႔ရေလသည္၊၀ိရပုရုသွ်ဒကၠ၌ ေတြ႔ရေသာ နာဂါဂ်ဴနီကြင္ဒါ ေက်ာက္စာ (Nagajunikonda Inscription of Vtrapurshadatta) ကုိ ( Prakrit) ဘာသာစကား (ခရစ္ႏွစ္ ေအဒီ (၃ရာစု ဒုတိယ ထက္၀က္ပုိင္း ) ၿဗဟၼီအကၡရာၿဖင္႔ ေရးထုိးထားေၾကာင္း ေဒါက္တာ ဆာကာရ္၏ တင္ၿပခ်က္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္၊ အိႏၵိယၿပည္ ဂဂၤါၿမစ္၀ွမ္းေဒသ၌ ေပၚေပါက္ခဲ႔ေသာ ေၿမာက္ပုိင္း ၿဗဟၼီ အကၡရာသည္ နယ္နမိတ္ခ်င္း ဆက္စပ္ေနေသာ ရခုိင္ၿပည္သုိ႔ ခရစ္ႏွစ္ ဘီစီ (၆)ရာစု ဒုတိယ ႏွစ္၀က္ပုိင္း၌ ေရာက္လာေၾကာင္းေတြ႔ရသည္၊ထုိၿဗဟၼီအကၡရာ ပါဠိဘာသာၿဖင္႔ ေရးထုိးထားေသာ ေက်ာက္စာကုိ ရခုိင္ၿပည္၌ ေတာင္ေပါက္ၾကီးေက်ာက္စာ တြင္ ေတြ႔ရေလသည္၊ယင္းေက်ာက္စာကုိ ယခုေခတ္ အကၡရာၿဖင္႔ ေရးလွ်င္ ေအာက္ပါအတုိင္းေတြ႔ရပါသည္ ။ အထေခါ ဘဂ၀ါ ဘိကၡဳသံဃံ ပါသာဒံ အာရုေပတြာ ၊ပဥၥပါသာဒသတ ပရိ၀ုေတာ ဓည၀တီရဌံ အာကာသ မေဂၢန စာရိကံ စရမာေနာ ဓည၀တီ မဟာနဂရသ မစၦီမဒိသာဘာေဂ ဂစၦပနဒီယာ ပုရတၱိ မတိေရ ေသလာဂီရ ပဗ္ဗတ ဗုဒၵမွိ ၾသေရာဟိတြာ ပတိဌာတိ ။ဤေက်ာက္စာကုိ ရခုိင္သမုိင္းသုေတသီ ဦးစံေရႊဘုသည္ ခရစ္ႏွစ္
၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ေတြ႔ရီွခဲ႔သည္ဟု သိရပါသည္၊ ဤေက်ာက္စာကုိ ဘီစီ (၆)ရာစုက ေရးထုိးခဲ႔သည္ဟု ခန္႔မွန္းရပါသည္၊ ရခုိင္ၿပည္၌ ေရွးအက်ဆုံးေက်ာက္စာၿဖစ္သည္။ ေ၀သာလီၿမိဳ႔ေတာ္ေဟာင္းေနရာ၏ အေရွ႔ဖက္ ေၿမာက္ဦးၿမိဳ႔၏အေနာက္ဖက္ ပန္းသုံးေခ်ာင္း ေခ်ာင္းဖ်ားရွိ၌ ၿပိဳပ်က္ေနေသာ ေစတီတစ္ဆူမွ ေတြ႔ရွိေသာ ေက်ာက္ဆင္းထု ဘုရားရုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူတြင္ ေအာက္ေၿခပုိင္း၌ ေၿမာက္ပုိင္းၿဗဟၼီအကၡရာၿဖင္႔ သစၥကပရိကဇိန ဟူ၍ ပါဠိဘာသာၿဖင္႔ေရးထုိးထားသည္ ထုိေၾကာင္႔ ရခုိင္လူမ်ိဳးတုိ႔၏ စာေပအေရးအသား ေပၚေပါက္လာေသာ (တစ္နည္း) စာေပအကၡရာမ်ားၿဖင္႔ မွတ္တမ္းတင္ သုံးစြဲလာခဲေသာ ခုႏွစ္သည္  ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ (ဘီစီ ၆)ရာစု က စခဲ႔သည္ဟု အၾကမ္းအား ၿဖင္႔ မွတ္ယူရမည္။ယင္းေနာက္မွ ေ၀သာလီဘုရားၾကီးေက်ာက္စာ (ေအဒီ ၄ ရာစု )ေ၀သာလီနီတိစၿႏၵေက်ာက္စာႏွင္႔ အၿခားေက်ာက္စာအမ်ားအၿပားေတြ႔ရွိရေလသည္ ။
ယခုဆိုေသာ္ ရခုိင္လူမ်ိဳးတို႔ စာေပသုံးစြဲလာခဲ႔ေသာခုႏွစ္သည္ ( ဘီစီး ၆ ရာစု + ေအဒီ ၂၁ ရာစု ) စုစုေပါင္းသက္တမ္းႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္႔ေၿခာက္ရာ ႏွင္႔ ႏွစ္ေထာင္႔ခုနစ္ရာ ၾကား ၾကာၿမင္႔ခဲ႔ၿပီၿဖစ္ပါသည္။
စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံမ်ား အနည္းအက်ဥ္းမွားယြင္းေၾကာင္း၀န္ခံပါသည္၊ ေဇာ္ဂ်ီေဖါင္႔ႏွင္႔ ေအာက္က (ဗ)ခံတာ ေအာက္က (ဓ)ခံတာတုိ႔ၿဖစ္ပါသည္ ၊