ရခိုင္ၿပည္နယ္အတြင္းသို႔ ဝင္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ေလ့လာခ်က္ (၁)

ရခိုင္ၿပည္နယ္အတြင္းသို႔ ဝင္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ေလ့လာခ်က္
ဆရာၾကီး ဦးေ႐ႊဇံ

နိဒါန္း

၁။ “႐ုိဟင္ဂ်ာ” ဆိုသည့္စကားကို ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး မတုိင္မီက လံုးဝမၾကားဖူးၾကပါ။ ၾကားဖူးရန္လည္းအေၾကာင္းမ႐ွိႏိုင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၿမန္မာႏိုင္ငံ (သို႔မဟုတ္) အတိအက်ေၿပာရပါလွ်င္ယခင္ကရခိုင္တိုင္း၊ယခုရခိုင္ၿပည္နယ္တြင္မွီတင္းေနထိုင္ၾကေသာလူမ်ဳိးစုအထဲတြင ္ “႐ိုဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာ လူမ်ဳိးမ႐ွိေသာေၾကာင့္ၿဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ မ႐ွိေသာလူမ်ဳိးကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရန္လည္း အေၾကာင့္မ႐ွိပါ။ ယုတၱိမတန္ေသာ အဓိပၸပယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားကိုလည္း အၿငင္းပြားရန္မလိုပါ။



၂။ ဤေနရာတြင္ အလ်ည္းသင့္လို႔ စာေရးသူရဲ့ ကိုယ္ေတြြြ႔ အေတြ႔အၾကံဳတစ္ရပ္ကို တင္ၿပလိုပါသည္။ စာေရးသူသည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး ၿပီးဆံုးၿပီးေနာက္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ေတြခ႐ိုင္ကို ပထမဆံုးအၾကိမ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူရန္ တာဝန္ယူရသည့္ သန္းေခါင္စာရင္းအရာ႐ွိၿဖစ္ပါသည္။ ထိုစဉ္က စစ္ေတြခ႐ိုင္ဝန္မွာ ဦးဦးေက်ာ္ဇံ၊ (ေနာက္တြင္BPI ဦးေက်ာ္ဇံ ဟု နာမည္ေက်ာ္ၾကားသူၿဖစ္ပါသည္)။ ခ႐ိုင္ေၿမစာရင္း အရာ႐ွိမွာ ဦးစံေ႐ႊၿဖစ္ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္နွင့္အတူ ကြ်န္ေတာ္လ၏က္ေထာက္ႏွစ္ဦးၿဖစ္
ေသာ ဦးဦးခင္ေမာင္ႏွင့္ ဦးဦးေက်ာ္ေဇာတို႔သည္ ခ႐ိုင္ေၿမစာရင္း႐ုံးတြင္ ႐ံုးဖြင့္ၿပီး သန္းေခါင္းစာရင္းေကာက္ယူေရး ေအာင္ၿမင္မႈအတြက္ ခ႐ိုင္ဝန္ ဦးဦးေက်ာ္ဇံႏွင့္ ခ႐ိုင္ေၿမစာရင္းအရာ႐ွိ ဦးစံေ႐ႊတို႔၏အနီးကပ္လမ္းညႊန္မႈကို ခံယူလွ်က္ အစစအရာရာကို တက္ညီလက္ညီ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။

၃။ ဤေနရာမွာ စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေတြ႔ ႐ွိရေသာ အေတြ႔အၾကံဳတစ္ခုကို တင္ၿပလိုပါသည္။ စစ္ေတြအေနာက္ဖက္ ပင္လယ္ကမ္းနားတြင္ Sultan Mahmood ပိုင္ (သန္႔႐ွင္း အစိုးရလက္ထက္တြင္ က်န္းမာေရး ဝန္ၾကီးၿစ္ခဲ့သူ) အုန္းၿခံ႐ွိပါသည္။ ထိုေနရာတြင္ မူဆလင္ကုလားမ်ား အစိုင္အခဲႏွင့္ ေန ေနၾကသည္သာမက တစ္ဘက္ႏိုင္ငံမွ ဘုတ္မ်ား၊စက္ေလွမ်ားၿဖင့္ အလြယ္တကူ ဝင္ထြက္သြားလာႏိုင္ေသာ ေနရာၿဖစ္သလို ၄င္းေနရာသို႔ မည္သည့္အစိုးရ ဝန္ထမ္းမွ် ဝင္ေရာက္စစ္ေဆးႏိုင္ရန္မစြမ္းေသာ ေနရာၿဖစ္ပါသည္။ မိမိတို႔လည္းဝင္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ၿခင္းမ႐ွိပါ။

၄။ ထိုစဉ္အခါ ႐ံုးဖြင့္အခ်ိန္ ေန႔တိုင္းလိုလိုမွာ စစ္ေတြ႐ွိ မူုဆလင္ကုလားမ်ားသည္ ႐ံုးသို႔စု႐ံုးေရာက္႐ွိလာၾကၿပီး လူဦးေရ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူရာတြင္ ၄င္းတို႔ကို လူမ်ဳိးေနရာမွာ “ရခိုင္မူဆလင္” ဟူ၍၄င္း၊ “႐ိုဟင္ဂ်ာ” ဟူ၍၄င္း၊ ထည့္သြင္းေပးရန္ ေတာင္းလာၾကပါသည္။ တာဝန္႐ိွ သန္းေခါင္စာရင္းအရာ႐ွိတစ္ဦးအေနႏွင့္ Census Code တြင္ ဤစကားမ်ားသံုးရန္ မပါ႐ွိလို႔လက္ခံလို႔မရေၾကာင္းရွင္းၿပေသာ္လည္းမရဘဲ ေန႔စဥ္လိုလိုပင္ ႐ံုးသို႔လာေရာက္အေႏွာင့္အယွက္ေပးေန
ၾကပါသည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သန္းေခါင္စာရင္းကို ၁၉၃၁ ခုႏွစ္က ေနာက္ဆံုးေကာက္ခံခဲ့ရာတြင္လည္း မူဆလင္ ကုလားမ်ားႏွင့္ပတ္သက္လို႔ အခက္မ်ား႐ွိေၾကာင္း ေလ့့ာသိ႐ွိရရာ ကြ်န္ေတာ္အေနႏွင့္ အက်ဳိးအေၾကာင္း အၿဖစ္အပ်က္မ်ားကို သန္းေခါင္စာရင္းမင္းၾကီးထံ့သို႔ အစီအရင္ခံ တင္ၿပခဲ့ပါသည္။ သန္းေခါင္စာရင္းမင္းၾကီးက သန္းေခါင္းစာရင္းေကာက္ခံမႈ ေအာင္ၿမင္ေရးကို ေ႐ွ႕႐ႈၿပီး အဆိုပါကိစၥ ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၄င္းတို႔ေၿပာဆိုသည့္အတိုင္း လက္ခံထည့္သြင္းထားၿခင္းကို သီးၿခားမွတ္သားထားရန္ႏွင့္လ၄င္းတို႔
ေၿပာဆိုသည့္အတိုင္း လက္ခံထည့္သြင္းထားရန္အၿပင္ ထိုသို႔ ထည့္သြင္းထားၿခင္းကို သီးၿခားမွတ္သားထားရန္ ညႊန္ၾကားလာသၿဖင့္ ၄င္းညႊန္႔ၾကားခ်က္အတိုင္း လိုက္နာၿပီးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။

၅။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္၊စစ္ေတြခ႐ိုင္ သန္းေခါင္းစာရင္းကို ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႔နယ္မွအပ က်န္ၿမိဳ႔နယ္မ်ားတြင္ သန္းေခါင္းစာရင္းေကာက္ယူရမည္ၿဖစ္
သည့္အေလွ်ာက္ ဘူသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔သို႔လည္းသြားခဲ့ရပါသည္။
ဤ ၿမိဳ႔ နယ္မ်ားတြင္ ေတြ႔ရေသာအေတြ႔အၾကံဳမွာ တစ္ဘက္ႏိုင္ငံ ဘဂၤါလီ မ်ဳိးႏြယ္ (ရခိုင္စကားဟူ ၍မေၿပာတတ္သူမ်ား) တို႔၏ လႈပ္႐ွားမႈမ်ားမွာ “ဂ်ေမတူ အူမာ” ဟူေသာဘာသာေရးအသင္းက ဦးေဆာင္၍ ဗလီမ်ားကို အေၿခၿပဳကာ အမ်ဳိးမ်ဳိးလႈပ႐ွားေနၾကသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ သန္းေခါင္္းစာရင္း ေကာက္ယူရာတြင္ အကူအညီေပးရန္ဟု အေၾကာင္းၿပ၍ Enumerator ဝန္ထမ္းတစ္ဦးကို ကုလားေလး၂ ဦးမွ ၄ ဦးအထိတြဲ၍ ထည့္ေပးရန္၊ ထိုဂ်ေမတူအူလမာ အသင္းကစိုင္းၿပေနၾကၿခင္းကို ေတြ႔ရပါသည္။ အေၾကာင္းေသာ္ကား သန္းေခါင္းစာရင္းပံုစံ႐ွိ လူမ်ဳိးေနရာတြင္”ရခုင္မူဆလင္” သို႔မဟုတ”႐ိုဟင္ဂ်ာ” ဟူ၍ထည့္သြင္း ေေဖာ္ၿပေစရန္ အတြက္ပင္ၿဖစ္ပါသည္။

၆။ ဘူသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာတြင္ အေတြ႔အၾကံဳေနာက္တစရပ္မွာကား၊ ဘူသီးေတာင္တြင္ ကြ်န္ေတာ္တည္းခိုေသာ ေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္၏ အသိအကြ်မ္းၿဖစ္သူ လူဝင္ၾကီးၾကပ္ေရးအရာ႐ွိအိမ္မွာ တည္းခိုးခဲ့ပါသည္။ ၄င္းထံမွ သိရသည္မွာ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ မူဆလင္ကုလားမ်ားကို ဘူသီးေတာင္ ေမာင္ေတာတို႔သို႔ ဒလေဟာ လက္ခံသြင္းေနၾကသည္သာမက ကုလားသူၾကီးတစ္ဦး၏ေထာက္ခံ ခ်က္ပါလွ်င္ပင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံအလြယ္တကူ ၿဖစ္သြားကာ မဲေပးႏိုင္ခြင့္ပင္႐ွိလာေၾကာင္းဆိုသည္ကို ၾကားရရာ ကြ်န္ေတာ္အေနႏွင့္ လြန္စြာအံ့ဩ စိတ္မေကာင္းၿဖစ္သြားသၿဖင့္ ကြ်န္ေတာ္က ဘာၿဖစ္လို႔ ဒီလိုလုပ္ၾကသလဲဟု ေမးရာ ၄င္းက “မင္းငယ္ပါေသးတယ္ကြာ၊ မင္းဘာမွမသိပါဘူး”ဟုဆိုလာသၿဖင့္ ကြ်န္ေတာ္လည္း ဆက္မေၿပာေတာ့ဘဲ စိတ္မေကာင္းစြာႏွင့္ပင္ ၿငိမ္ေနလိုက္ပါေတာ့သည္။ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ၏ ၿမင္ကြင္းကား ပို၍စိတ္မေကာင္းစရာပင္ ၿဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ဟူ၍မေတြ႔ရေလာက္ ၿဖစ္ေနၿပီၿဖစ္ၿပီး၊ရခိုင္စကား၊ ၿမန္မာစကားပင္ မေၿပာတတ္ၾကေသာ မုတ္ဆိတ္ဖားဖားႏွင့္ ဘဂၤါလီ ကုလားမ်ားကိုသာ ေနရာတုိင္းမွာ ေတြ႔ေနရပါေသာေၾကာင့္ၿဖစ္ပါသည္။ ( ဤကဲ့သို႔ေသာ ဘဂၤါလီ ကုလားမ်ဳိးကို သမိုင္းပညာ႐ွင္ အခ်ဳိ႔က ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀-၁၀၀၀ ေလာက္ကပင္ရခိုင္တြင္ ေရာက္႐ွိေနသူမ်ားဟု ဆိုေနၿခင္းမွာ လြန္စြာပင္ အံ့ဩဘြယ္ရာၿဖစ္ပါသည္။)

၇။ သန္းေခါင္းစာရင္းေကာက္ယူသည့္
ကာလ ၅ လကုန္ဆံုး၍ သန္းေခါင္စာရင္း ရန္ကုန္႐ံုးခ်ဳပ္သို႔ၿပန္ေရာက္ခ်ိန္မွာ သန္းေခါင္းစာရင္းမင္းၾကီး ဦးေက်ာ္ခိုင္ (I.C.S.Retd:) အထက္ေဖာ္ၿပပါအၿဖစ္အပ်က္ႏွင့္ ပတ္သက၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ တစ္ရပ္ၿပဳလုပ္ရန္ႏွင့္ အစီအရင္ခံရန္ တာဝန္ ဆက္လက္ေပးခ်က္အရ စစ္ေတြၿမိဳ႔သို႔ ၿပန္သြား၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ားကို ၿပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အစီအရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို ေရးသားတင္ၿပခဲ့ပါသည္။

၈။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ အစတြင္ ကြ်န္ေတာ္သည္ ၿမန္မာႏိုင္ငံဝန္ထမ္း အၾကီးတန္း (B.C.S.Sr.Br.) အရာ႐ွိအၿဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံရ၍ စစ္ကိုင္းတိုင္းသို႔ အလုပ္သင္ရန္ ပို႔လႊတ္ခဲ့သၿဖင့္ ကြ်န္ေတာ္၏အစီအရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မသိခဲ့ရေတာ့ပါ။ Parliament သို႔အစီအရင္ခံတင္ၿပခဲ့ရသည္ဟ၍ူသာ မိတ္ေဆြသန္းေခါင္းစာရင္း အရာရွိမ်ားက ေၿပာၿပခ်က္အရ သိရပါေတာ့သည္။

၉။ မူဆလင္မ်ား၏အဆို “႐ိုဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာအေၾကာင္းကိုေရးသားတင္ၿပသူမ်ားသည္ British Gazetteer Vol:II and Barma Gazetteer Akyab District Vpl: (A) by R.B Smart ၏စာသားကိုရည္ညႊန္းကိုးကား၍ စတင္ေရးသားၾကသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ ေမလထုတ္ The Guardian Burma’s National Magazine တြင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံသားမူဆလင္စာေရးဆရာ တစ္ဦးကလည္း “ Roewengyas in Arakan” ေခါင္းစဥ္ၿဖင့္ ေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ ေရးသားထားရာတြင္လည္း “ about 744 A.D Mahataing Chandra ascended the throne of Wethali founded a new city on the site of the old Ramwady and died after areign of twenty two years. During this reign several merchant ships were wrecked on Ramree Island and the crews, said to have been muslims called Arabs or Moors, were sent to Arakan proper that is, Wethali and settled in village”.

၁၀။ ၄င္းစာေရးသူက ဆက္လက္ေရးသားသည္မွာ “ They intermarried and intermixed with the indigenous races who claimed their religion and become muslims”. They adopted nationality of their wives and their properties to them (Wives). They built mosques and started missionary works. Islam became powerful in Arakan since then”.

၁၁။ စစ္ေတြ Gazetteer ကိုေရးသားသူ R.B Smart မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားတစ္ဦးဠဖစ္သလို ၄င္း၏ ေနာင္ေတာ္ ဆရာၾကီး Lieut- General Sir P. Phayre မွာ စစ္ဗိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားတစ္္ဦးၿဖစ္ သည္။ ေဝသာလီေခတ္ကို ထူေထာင္ေသာ မဟာတိုင္းစၿႏၵား၏စတင္ သက ရာဇ္ႏွင့္နန္းသက္ကို ေအဒီ ၇၈၈ ဟုဖန္တီး သတ္မွတ္ထားသူမွာယင္းပုဂၢိဳလ္ၾကီးပင္ၿဖစ္ပါသည္။ (Phyre) ၏ေကာင္းမႈေၾကာင့္ ယေန႔တိုင္ ရခိုင္ရာဇဝင္ ခရစ္သကရာဇ္ သတ္မွတ္ခ်က္မွာ ကေမာက္ကမ ၿဖစ္ေနပါသည္။)


၁၂။ ဤကဲ့သို႔ၿဖစ္ေပၚလာရသည့္အေၾကာင္းကို ေနာက္ဆက္တြဲ(က) တြင္႐ႈပါ။ စင္စစ္ ေဝသာလီေခတ္ကို စတင္ေသာအခ်ိန္မွာ(၈) ရာစုမဟုတ္ဘဲ (၄) ရာစုသာၿဖစ္ပါသည္။ Phayre အေနၿဖင့္ရခိုင္ရာဇဝင္ကိုေရးသား ေရးသားေဖာ္ၿပသည့္ ၁၈၈၃ ခု အခ်ိန္အခါက ေဝသာလီေခတ္ကို ဇယားသံုးခုၿဖင့္ေဖာ္ၿဖင့္ထားသည့္ အာနႏၵစၿႏၵေက်ာက္စာကို သိ႐ွိပံုမရေသးပါ။

၁၃။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ေလ့လာခ်က္အရ၊ ရခိုင္ရာဇဝင္ပါေဝသာလီမင္းဆက္ႏွင့္ ေက်ာက္စာပါ ေဝသာလီမင္းဆက္တို႔မွာ တၿခားစီမဟုတ္ဘဲ အတူတူပင္ၿဖစ္ေၾကာင္းသိလာရရာ၊ ေဝသာလီေက်ာက္ေလွကားကိုစတင္တည္ေထာင္သူမွာ မဟာတုင္းစၿႏၵေခၚ ေဒြင္စၿႏၵၿဖစ္ၿပီး စတင္ခ်ိန္မွာ ၄ ရာစုၿဖစ္ပါသည္။

၁၄။ R.B.Smart ေၿပာလိုသည့္သေဘာမွာ၊ အဆိုပါသေဘၤာပ်က္၍ ေရာက္လာသည့္ အခ်ိန္မွာ ေဝသာလီကို စတင္တည္ေထာင္သည့္အခ်ိန္အၿဖစ္ ေၿပာဆိုလိုၿခင္းၿဖစ္ရာ သို႔သာဆိုပါလွ်င(၄) ရာစုကပင္ၿဖစ္ပါမည္။

၁၅။ တမန္ေတာ္ေမာ္ဟမၼဒ္ သည္ ခရစ္သက္ကရာဇ္ ၅၇၁ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၂၀ ရက္၊ အေရဗ်ၿပည္ မက္ကာၿမိဳ႕၌ ဖြားၿမင္ခဲ့သည္ဟု ၿမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ ၉ စာမ်က္ႏွာ ၁၃၂ တြင္ ဖတ္႐ႈရရာ ေဝသာလီ စတင္ခ်ိန္ထက္ ၂ ရာစုခန္႔ ေနာက္က်ေနေသးသည့္အတြက္ တမန္ေတာ္ မဟာမၼဒ္မေမြးမီႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ခန္႔ကပင္ ရခိုင္သို႔ မူဆလင္ဘာသာၾကိဳတင္ေရာက္ႏွင္ၿပီး သေဘာမ်ဳိးၿဖစ္ေနပါသည္။ ယုတၱိတန္၏မတန္၏ ကိုစာ႐ႈသူတို႔ ခ်င့္ခ်ိန္ၾကည့္ၿခင္းအားၿဖင့္ ထိုစာေရးသူမွာဆင္ၿခင္မဲ့ မူဆလင္ႏိုင္ငံ ၿဖစ္လိုသည့္ဆႏၵေစာလွ်က္႐ွိသည္ကို သိ႐ွိႏိုင္ပါသည္။

၁၆။ ဤ ကဲ့သို႔ မဟုတ္မဟတ္ လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့မႈေၾကာင့္ R.S.O, A.R.I.F,R.P.F,R.L.O,I.M.A စသည္တရားမဝင္ အသင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ကပင္ ဗုဒၶဘာသာကို အထြတ္အၿမတ္ထား ယံုၾကည္ကိုးကြယ္လာခဲ့ၾကေသာ ရခိုင္ၿပည္နယ္၊ အမ်ဳိးသီလ ႏွစ္ဌာနကို အထြတ္အၿမတ္ထား၍ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္လာခဲ့ၾကေသာ ရခိုင္ၿပည္သည္၊ အစြန္းေရာက္ သာဘာေရး အယူအယူအသီးတခ်ဳိ႕တို႔ သစၥာမဲ့စြာ သမုိုင္းအမွန္ကိုေၿပာင္းၿပန္လွန္၍ ေရးသားမႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူမ်ားႏွင့္ သမိုင္းအမွန္ကို ေၿပာင္းၿပန္လွန္ ေရးသားမႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူမ်ားႏွင့္ ဧည့္ႏိုင္ငံသသားမ်ားက ပူးေပါင္းရန္ၿဖစ္လာၿပီး ဟန္ေရးၿပလာၾကသည္အထိ ၿဖစ္လာသည္ကို ေတြ႔လာေနရပါသည္။ ၿပႆနာသည္ ဘူးသီးေးတာင္၊ေမာင္ေတာ၊ စစ္ေတြ စသည့္ ရခိုင္ၿပည္နယ္ အတြင္း၌သာရပ္ေနမည္ကားမဟုတ္ပါ။ ရခိုင္႐ိုးမကို ေက်ာ္၍ ႐ွမ္းၿပည္နယ္၊ ကခ်င္ၿပည္နယ္၊ ကရင္ၿပည္နယ္၊ ကယားၿပည္နယ္၊ မြန္ၿပည္နယ္သာမက တ႐ုပ္ၿပည္ယူနန္နယ္စပ္၊ ယိုဒယားနယ္စပ္အထိပင္ ထိုးေဖာက္၍ေရာက္ေနၾကေပၿပီ။ဗုဒၶဘာ၊ ရခိုင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ဘဂၤလီကုလားမ်ား Intermarriage ၿပဳမႈမ်ား ယေန႔အထိ မ႐ွိသေလာက္ဟုဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ဗဟုတနည္းပါးေသာ အခ်ဳိ႕ ႐ွမ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ား၊ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးမ်ား၊ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားက ဘဂၤလာမူဆလင္ ကုလားမ်ားကို ရခိုင္လူမ်ဳိးအထင္ၿဖင့္ လက္ခံေပါင္းဖက္ေနၾကကာ မူဆလင္ဦးေရကို လ်င္ၿမန္စြာၿပန္႔ပြားလ်က္ ႐ွိေနၾကေၾကာင္းကို သိလာရ၍ အထူးပင္ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာၿဖစ္ပါေတာ့သည္။

ဇာတ္လမ္း ၿဖစ္ေပၚလာပံုကို တင္ၿပရမည္ဆိုပါလွ်င္ ရခိုင္သမိုင္းအစကပင္ စတင္မွသာၿဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စာ႐ႈသူမ်ား သေဘာေပါက္လြယ္ကူေအာင္ အပိုုင္း(၅) ပိုင္းခြဲ၍ အက်ည္းတင္ၿပလိုပါသည္။


.....................


မွတ္ခ်က္=

ဆရာၾကီးဦးေ႐ႊဇံ ေရးသားေသာ "ရခိုင္ၿပည္နယ္အတြင္းသို႔ ဝင္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္
ပတ္သက္သည့္ေလ့လာခ်က္" စာအုပ္မွ တိုက္႐ိုက္ေဖာ္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။
က်န္႐ွိေနေသာ အပိုင္းမ်ားကိုလည္း အလ်ည္းသင့္သလို ေဖာ္ျပေပးသြားပါမည္။